8 Mart 2016

Anouar Brahem

ile izdihamdergi

Tunuslu müzisyenler de 9 aylık.

Anouar Brahem (Enver İbrahim) (20 Ekim 1957- ) Tunuslu besteci, udi müzisyen.

Tunus’un Medina bölgesindeki Halfaouine şehrinde 20 Ekim 1957’de doğmuştur. Gravürcü, hattat ve aynı zamanda da bir müzik aşığı olan babasının teşvikiyle, Arap dünyasının lavtası olan ud çalışmalarına 10 yaşındayken, Tunus Ulusal Müzik Konservatuarı’nda ud ustası Ali Sriti ile başlamıştır.

Yavaş yavaş Akdeniz çevresi, İran ve Hindistan müziğini içeren şekilde dinleme alanını genişletmiş, daha sonra da caz ilgisini çekmeye başlamıştır. “Çevrenin değişimini seviyordum…” diyor Brahem “… ve sonra tüm bu müzikler arasında mevcut olan yakın bağları keşfettim.”

Anouar Brahem giderek çağdışı olarak gördüğü, udun şarkıcılara eşlik eden bir enstrüman konumundan uzaklaştığı eğlence müziğinin hâkim olduğu çevreden kopmaya, kendi bestelerini yazmaya ve birçok farklı kültür merkezinde solo konserler vermeye başladı. Perküsyoncu Lassaad Hosni’nin kendisine eşlik ettiği ve yapımcılığını da kendisinin üstlendiği bir albüm çıkarttı.

1981’de yeni deneyimler yaşama güdüsü arttı ve kozmopolit yapıya sahip olan Paris’e yaptığı yolculuk çok farklı alanlardan müzisyenlerle tanışmasını sağladı. “Thalassa Mare Nostrum” adlı balesi için Maurice Béjart ile birlikte ve Costa Gavras’ın filmi “Hana K.” için de lavtacı olarak Gabriel Yared ile birlikte çalıştı.

1985’de Tunus’a geri döndü, Kartaca Festivali’nde çalması için kendisine yapılan davet, Tunus ve Türk müziği ile Fransız cazının tanınmış simalarını bünyesinde toplayan “Liqua 85” grubunu bir araya getirme fırsatını sundu. Bu grubun üyeleri arasında Abdelwaheb Berbech, Erköse Kardeşler, François Jeanneau, Jean-Paul Celea, François Couturier ve daha birçok müzisyen yer alıyordu.

Projenin başarısı, Brahem’e Tunus’un Büyük Ulusal Müzik Ödülü’nü kazandırdı. 1987’de Tunus Şehri Müzik Topluluğu’nun (EMVT) müdürlüğüne atandı. Bu dönemdeki belli başlı yapımları, “Leïlatou Tayer” (1988) ve “El Hizam El Dhahbi” (1989) oldu.

Rabeb (1989) ve Andalousiat (1990) ile klasik Arap müziğine dönüş yaptı. Marjinal çalışması Ennaoura el achiqua, hem basında hem de kamuoyunda önemli etki bıraktı. Ünlü Tunuslu müzisyenler Bekir Semli ve Lassaad Hosni ile birlikte Barzakh’ı kaydetti.

1991 yılında Barbaros Erköse ve Kudsi Ergüner’le Conte de L’Incroyable Amour adlı albümünün kaydını tamamladı. 1994’de Norveçli saksofoncu Jan Garbarek ve Pakistanlı tabla ustası Shaukat Hüseyin ile Madar adlı albümünü çıkarttı.

Anouar Brahem, aralarında Nuri Bouzid, Ferid Boughedir, Moufida Tlatli, Iachou Shakespeare ve Mohamed Driss’in yer aldığı yönetmen ve yazarların eserleri için birçok film ve oyun müziği besteledi.

Saksofonda John Surman ve başta Dave Holland ile kaydettiği Thimar adlı albüm, Almanya’da Preises der Deutshen Shallplattenkritik Ödülü’nü kazandı, İngiliz dergisi Jazz Wise tarafından da Yılın En İyi Caz Albümü seçildi. İlhamını nereden aldığı sorulduğunda “… bir yandan göğe yükselir ve daha fazla yer kaplarken, diğer yandan gelişmeye ve köklerini toprağın derinliklerine gömmeye çalışan bir ağaçtan… ” der. Bu, muhtemelen doğduğu yer olan, kökleri Arap-İslam kültürüne dayanan, Afrika ve Akdeniz etkileriyle beslenen, izlerini her zaman sanatçının çalışmalarında bulabileceğiniz başlı başına bir güneş sistemi olan çok yönlü Tunus ile bağlantılı bir imge.

Değişemeyen ve şartlara ayak uyduramayan bir geleneğin ölmeye mahkûm olduğuna inanan Brahem, işte bu nedenle herhangi bir çekince duymaksızın zorluklarla mücadele etmeyi ve müziğini yeni ifade şekillerine açmayı tercih etmektedir.

Frankfurter Allegemeine Dergisi’nde Wolfgang Sandner’in de yazdığı gibi “Tunus’dan gelen bu adamın yeni müzikler aramakla oldukça meşgul olan caz müzisyenlerinin çok ötesinde olduğu aşikâr”.