2011 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi ve İsveç’in en ünlü şairi Tomas Gösta Tranströmer, önceki gün 83 yaşında hayatını kaybetti. Şairin ölümünü yayıncısı Bonnier duyurdu.
Yayınevi sözcüsü Anna Tillgren dün yaptığı açıklamada, münzevi yazarın kısa bir hastalığın ardından perşembe günü öldüğünü söyledi. 1990’da geçirdiği beyin kanaması sonucunda konuşma yeteneğini kısmen kaybeden şair, felçten kurtulsa da çok fazla ayağa kalkmıyor ve yavaş hareket ediyordu.
1954’te şiir yazmaya başlayan Nobelli şair Tranströmer’in şiirleri bugüne kadar 50’den fazla dile çevrildi. İlk şiir kitabını (17 dikter/17 şiir) 23 yaşında yayımlayan şair 60 yıllık şiir hayatına onlarca kitap sığdırdı. Tranströmer’in şiirleri çeşitli zamanlarda Türkçeye de çevrildi. Nobel Edebiyat Ödülü sonrası ise şair Cevap Çapan şairin şiirlerinden bir seçkiyi İsveçceden çevirerek Ateş Karalamaları adıyla Türkçeye de kazandırdı.
Dünyada kalburüstü şairlerden biri kabul edilen Tranströmer, gerçeküstü akımın en önemli isimlerindendi. Yıllardır Nobel Edebiyat Ödülü’nün favori adayları arasında olan Tranströmer, 1993 yılından, kazandığı 2011 yılına kadar her yıl aday olmuştu. İlk kitabı yayımlandıktan sonra Türkiye’yi de ziyaret eden şair İstanbul, Bursa ve İzmir’i gezmiş, hatta “İzmir’de Saat Üç” adlı bir de şiir yazmıştır. Bu şiir Gürhan Uçkan’ın çevirdiği şiirlerden oluşan ve Nobel ödülü sonrasında yayımlanan “İzmir’de Saat Üç” adlı kitapta da yer aldı.
İZMİR’DE SAAT ÜÇ
Hemen hemen bomboş sokakta az ileride
iki dilenci, birisi tek bacaklı
ötekinin sırtında taşınıyor
durdular – geceyarısı far ışığında
donup kalan bir hayvan gibi –
sonra yürümeye devam ettiler
ve okul bahçesindeki çocuklar gibi çabucak
geçtiler caddeyi öğlen sıcağında
sayısız saatler tıkırdarken uzayda.
Mavi parıldayarak kaydı geçti dubaların önünden,
Kara süründü ve büzüldü, taştan dışarı bakarak,
beyaz bir fırtına olup esti gözlere.
Nalların altında ezilince saat üç
ve karanlık ışık duvarını çalınca
uzandı şehir denizin kapısının ayaklarına
ve parıldayarak akbabanın keskin gözlerinde.
Tomas Tranströme, Çeviri: Gürhan UÇKAN
İZDİHAM