”Saç” Tayfun Pirselimoğlu
Tayfun Pirselimoğlu ‘Rıza’ ile başlayıp ‘Pus’ ile devam eden ölüm ve vicdan üçlemesini ‘Saç’ ile sonlandırıyor. Biraz sabır ve bolca sükûnet gerektiren bu final filminde Pirselimoğlu yaşama bir türlü dâhil olamayanları yahut yaşamın bir türlü kabul etmediklerini çıkarıyor karşımıza. ‘Saç’ filminde yaşam iki şekilde ele alınıyor: yansıyan ve yaşanan. Hemen hemen hiç hareket etmeyen kamera ile yansıtılan durağan hayatlar ve bu hareketsizliğe inat arka fonda akıp giden yasam. Hiç bir karakter ne hayatına ne de yalnızlığına kimseyi dahil etmiyor, hepsi kendi kanıksanmış yalnızlıklarını yaşıyor. Sürprizden uzak, beklentisiz ve umutsuz. Yaşamlarında ısrarla aynılaşan aynılaştıkça yabancılaştıkları mekânlarına hapsediyorlar kendilerini.
Hamdi’nin kimsenin uğramadığı perukçu dükkânında hızına ayak uyduramadığı yaşamı pencerenin ardından seyretmesi, Musa’nın ise dünya ile aidiyet bağını koparanlardan yaşamın izlerini silmesi bu kenarda kalışın, başkalaşmanın en belirgin göstergesi. Birinin ölü bedenler diğerinin ise artık sahipsiz kalan saçlar yoluyla temas ettiği yaşam ile aralarında derin uçurumların oluşmasına neden olan aslında her ikisinin de yaptığı işler. Meslekleri yalnızlıkları ile yüzleşmelerine neden oluyor.
Hamdi’nin Meryem’e yaklaşması Musa’nın Meryem’den uzaklaşması ve Meryem’in de kendine sığınması hikâyenin merkezinde yer alan dışarıda kalma duygusunu bastıramıyor. Bazı noktalarda yaşam insanları çemberin dışında bırakıyor, filmin hemen her sahnesinde tanık oluyoruz bu kopuşa, boş sokaklarda yapılan takipler, Hamdi ile Meryem’in arka planda bir nehir gibi gelip geçen arabalara inat kıpırtısız ve silik göründükleri köprü sahnesi hayatlarımızdan bağımsız var olan yaşama dikkat çekiyor. Pirselimoğlu, aynı varoluş izlerini Perukçu dükkânının karşısında yer alan dev ekranda gösterilen hareketli karnaval görüntülerine odaklanarak ya da Hamdi’nin loş odasında sessiz bir şekilde yatağına uzandığı sırada pencereden görünen yanıp sönen neon ışıklarını mizansene katarak içerisi ve dışarısı ayrımını, hayat ile yaşamın başkalığını ısrarla vurguluyor.
Kimsenin başkasının sorumluluğunu almadığı ve kendi kapalı dünyasında yaşadığı ‘Saç’, esasen kabına sığmayan bir kentin taşıp dışarıda bıraktığı, toplumsallıktan uzaklaşıp mecburi bir aşırı bireyciliğe doğru evrilen insanların hikâyesini anlatırken insanın yaşamla temasının yine insanın insanla teması üzerinden olabileceğine dair ipuçları veriyor.
Radikal, Ümit Karaduman
İzdiham